Manevi Tazminat Davalarında Yargılama Giderleri: Anayasa Mahkemesi’nden Önemli Karar
14 Mart 2025 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan bir Anayasa Mahkemesi kararı, manevi tazminat davalarıyla ilgili önemli bir değişikliğe imza attı. Peki, bu karar ne anlama geliyor ve vatandaşları nasıl etkileyecek? Gelin, birlikte inceleyelim.
Karar Ne Hakkında?
Türkiye’de Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 326. maddesinin 2. fıkrasına göre, bir davada taraflardan her biri kısmen haklı çıkarsa, mahkeme masrafları (yargılama giderleri) tarafların haklılık oranına göre paylaştırılıyordu. Bu kural, manevi tazminat davalarında da uygulanıyordu. Yani, örneğin bir kişi 100 bin TL manevi tazminat talep ettiyse ve mahkeme sadece 50 bin TL ödenmesine karar verdiyse, davacı hem kendi avukatının avukatlık ücretlerinden hem de karşı tarafın avukat vekalet ücretinden sorumlu tutularak ekstra masrafları ödemek zorunda kalabiliyordu.
İzmir 2. Asliye Ticaret Mahkemesi ve Trabzon Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi , bu durumun adil olmadığını ve vatandaşların dava açma hakkını kısıtladığını düşünerek Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu. İsmi geçen mahkemelere göre, manevi tazminat miktarı hâkimin takdirine bağlı olduğu için, davacının ne kadar haklı çıkacağını önceden bilmesi mümkün değildi. Bu da insanları dava açmaktan caydırabiliyordu ve böylece adalete erişim hakkı kısıtlanıyordu.
Anayasa Mahkemesi Ne Dedi?
Anayasa Mahkemesi, bu görüşleri haklı buldu. Mahkeme, manevi tazminat davalarında ne kadar tazminat verileceğinin net bir hesaplama yöntemiyle değil, hâkimin kararına göre belirlendiğini vurguladı. Dolayısıyla, bir vatandaşın dava açarken “Acaba ne kadar masraf öderim?” diye endişelenmesi, mahkemeye erişim hakkını zorlaştırıyordu. Bu nedenle, söz konusu kuralın “manevi tazminat davaları” yönünden Anayasa’ya aykırı olduğuna karar verdi ve iptal etti.
Ancak bu iptal hemen yürürlüğe girmeyecek. Mahkeme, yasada doğabilecek boşluğu önlemek için kararın 9 ay sonra, yani 14 Aralık 2025’te uygulanmaya başlamasına hükmetti. Bu süre içinde Meclis’in yeni bir düzenleme yapması bekleniyor.
Vatandaş İçin Ne Değişecek?
Şu anki sistemde, manevi tazminat davasını kazansanız bile talep ettiğinizin altında bir miktara hükmedilirse masrafların bir kısmını siz ödüyorsunuz. Yeni kararla birlikte, bu durum değişebilir. Eğer dava açarsanız ve kısmen haklı çıkarsanız, mahkeme masraflarından dolayı ekstra yük altına girme riskiniz azalabilir. Bu, özellikle duygusal zararlarını telafi etmek isteyenler için dava açmayı daha az korkutucu hale getirebilir.
Karşı Görüş Ne Diyor?
Karara karşı çıkan bazı Anayasa Mahkemesi Üyeleri ise, bu kuralın kaldırılmasının insanları çok yüksek tazminat talepleriyle dava açmaya teşvik edebileceğini ve bu durumun mahkemeleri gereksiz yere meşgul edebileceğini savundu. Onlara göre, mevcut sistem davalıyı da koruyor ve adil bir denge sağlıyordu.
Sonuç
Bu karar, vatandaşların mahkemeye daha rahat ulaşmasını sağlayabilir, ama yeni düzenleme yapılmazsa başka sorunlar da çıkabilir. Önümüzdeki 9 ayda Meclis’in nasıl bir çözüm bulacağı merak konusu. Detaylı bilgi için bizlerle iletişime geçebilirsiniz.
