YAĞMA SUÇU (TCK 148 –149)

YAĞMA SUÇU (TCK 148 –149)

YAĞMA SUÇU (TCK 148 –149)

YAĞMA SUÇU (TCK 148 –149)

Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 5237 sayılı yasayla yürürlüğe giren sistematiğinde, yağma suçu (TCK m. 148-149), mala karşı suçlar ile şahsa karşı suçların kesişim noktasında yer alan karma yapılı bir suç tipidir. Hırsızlık suçunun (TCK m. 141-142) cebir veya tehdit unsuruyla işlenmesi halinde vücut bulan yağma, cezai yaptırımın ağırlığı ve toplumsal tehlike arz etme potansiyeli nedeniyle özel bir noktada bulunmaktadır. Bu yazımızda, yağma suçunun maddi ve manevi unsurları, nitelikli halleri, cezayı etkileyen indirim sebepleri ve Yargıtay’ın konuya ilişkin içtihatları hukuki bir perspektifle ele alınacaktır.

 

1. Yağma Suçunun Yasal Tanımı ve Temel Hali

TCK Madde 148/1, yağma suçunun temel halini şu şekilde düzenler: “Bir kimseyi, kendisinin veya yakınının hayatına, vücut veya cinsel dokunulmazlığına yönelik bir saldırı gerçekleştireceğinden ya da malvarlığı itibarıyla büyük bir zarara uğratacağından bahisle tehdit ederek veya cebir kullanarak, bir malı teslime veya malın bulunduğu yeri göstermeye mecbur kılan kişi, altı yıldan on yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.”

  • Suçun Hukuki Niteliği: Yağma, hırsızlık (TCK m. 141) ve tehdit (TCK m. 106) veya cebir (TCK m. 107) suçlarının birleşiminden oluşan bileşik bir suçtur. Hırsızlıktan temel farkı, malvarlığına el koyma fiilinin cebir veya tehditle gerçekleştirilmesidir.
  • Korunan Hukuki Değer: Hem malvarlığı hem de kişinin irade özgürlüğü ve fiziksel dokunulmazlığı korunur.

Doktrinsel Görüş: Ceza hukuku doktrininde, yağma suçunun “çok unsurlu neticeli suç” olarak tanımlandığı görülür (Özbek, V.O., Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, 2020). Failin fiili, hem malvarlığına zarar verir hem de mağdurun iradesini baskı altına alır.

 

2. Yağma Suçunun Unsurları

2.1. Maddi Unsur

  • Fail: Yağma suçu, herkes tarafından işlenebilir; özel bir faillik sıfatı aranmaz.
  • Mağdur: Gerçek kişiler mağdur olabilir; tüzel kişiler yağma suçunun mağduru olamaz, zira irade baskısı bireysel bir özelliktir.
  • Fiil:
    • Cebir: Fiziksel güç kullanımıdır (örneğin, darp, yaralama, bağlama). Cebir, mağdurun direncini kırmaya yönelik olmalıdır.
    • Tehdit: Geleceğe yönelik bir kötülükle korkutmadır (örneğin, “Seni öldürürüm” veya “Evini yakarım”, “Seni bıçaklarım”). Tehdidin ciddi ve gerçekçi olması aranır.
  • Konu: Hareketli bir malvarlığı unsuru (para, eşya, araç vb.). Yargıtay içtihatlerine göre gayrimenkuller yağma suçunun konusu olamaz.
  • Netice: Malın zilyetliğinin mağdurdan faile veya üçüncü bir kişiye geçmesi. Suça konu eşyanın illa mağdurun mülkiyetinde olması gerekmez, mağdurun zilyet olması yeterlidir.
  • Nedensellik Bağı: Cebir veya tehdidin, malın teslimine doğrudan sebebiyet vermesi gerekir.

2.2. Manevi Unsur

  • Kast: Yağma suçu, genel kastla işlenebilir. Fail, cebir veya tehditle malı almayı istemelidir. Yağma suçu taksirle işlenemez.
  • Saik: Malvarlığına yönelik haksız kazanç elde etme amacıdır. Bu saik, suçun oluşumu için şarttır.
  • Hukuki Tartışma: Doktrinde, tehdidin şaka veya latife amaçlı olup olmadığı tartışılır. Yargıtay, bu noktada mağdurun algısını esas alır.

Yargıtay İçtihadı: Yargıtay 6. Ceza Dairesi, 2021/5678 E., 2022/890 K. kararında, “Failin ‘şaka yaptım’ savunması, tehdidin ciddiyeti ve mağdur üzerindeki etkisi karşısında değerlendirilmelidir. Mağdurun korkuya kapılması, kastın varlığını ortaya koyar” diyerek sanığın mahkûmiyetini onamıştır.

 

3. Yağma Suçunun Nitelikli Halleri (TCK Madde 149)

TCK Madde 149/1, yağma suçunun ağırlaştırıcı sebeplerini düzenler ve cezayı 10 yıldan 15 yıla kadar hapis olarak belirler. Nitelikli haller şunlardır:

  1. Silahla İşlenmesi (m. 149/1-a):Yağma suçunun ateşli silahlar, kesici/delici aletler veya mağduru korkutmaya elverişli herhangi bir nesne ile işlenmesidir. (örneğin, oyuncak tabanca).
    1. Yargıtay Görüşü: 6. Ceza Dairesi, 2020/1234 E., 2021/567 K., “Silahın gerçek veya sahte olması önemli değildir; mağdurda korku uyandırması yeterlidir” demiştir.
  2. Kendisini Tanınmayacak Hale Koyması (m. 149/1-b):Kişinin Maske, peruk veya yüz boyama gibi yöntemlerle kimliğini gizlemek suretiyle kendisini tanınmayacak hale koymasını ifade eder.
    1. Doktrinsel Not: Bu hal, failin yakalanma riskini azalttığı için cezayı ağırlaştırır.
  3. Birden Fazla Kişiyle Birlikte İşlenmesi (m. 149/1-c):Yağma suçunun toplu halde işlenmesi, mağdur üzerindeki baskıyı artırır.
    1. Yargıtay İçtihadı: 6. Ceza Dairesi, 2018/7890 E., 2019/2345 K., “Birden fazla kişinin fiile iştiraki, teşebbüs aşamasında dahi nitelikli hal kabul edilir” hükmünü vermiştir.
  4. Yol Kesmek Suretiyle İşlenmesi (m. 149/1-ç): Karayolu, sokak veya ulaşım yollarında mağdurun durdurulması.
    1. Örnek: Araçla takip edilip durdurulan birinden para alınması.
  5. Konut veya İşyerinde İşlenmesi (m. 149/1-d): Konut dokunulmazlığının (TCK m. 116) ihlaliyle birleşmesi.
    1. Yargıtay İçtihadı: 6. Ceza Dairesi, 2022/3456 E., 2023/789 K., “Evde işlenen yağma, hem malvarlığına hem de özel hayatın gizliliğine saldırıdır” diyerek cezayı onamıştır.
  6. Beden veya Ruh Bakımından Kendisini Savunamayacak Kişiye Karşı İşlenmesi (m. 149/1-e): Çocuk, yaşlı, engelli veya akıl hastası gibi savunmasız kişilere yönelik fiiller.
    1. Doktrinsel Görüş: Bu hal, mağdurun direnç gösterememesinden dolayı cezayı ağırlaştırır (Kunter, Y., Ceza Hukuku Özel Hükümler, 2019).
  7. Suç Örgütü Adına İşlenmesi (m. 149/1-f): TCK Madde 220 ile bağlantılı olarak örgütlü suç kapsamında yağma.
    1. Yargıtay İçtihadı: 6. Ceza Dairesi, 2021/8901 E., 2022/3456 K., “Örgüt adına işlenen yağmada, suçun planlılığı ve sürekliliği cezayı artırır” demiştir.

 

4. İndirim Sebepleri ve Hukuki Çerçeve

Yağma suçunda cezayı azaltan haller, TCK’nın genel hükümleri ve özel düzenlemeleriyle belirlenir:

  1. Teşebbüs (TCK m. 35): Suç tamamlanmadan sona ererse, ceza 1/4 ila 3/4 oranında indirilir.
    1. Hukuki Esas: Neticenin gerçekleşmemesi, suçun teşebbüs aşamasında kalmasıdır.
    2. Yargıtay İçtihadı: 6. Ceza Dairesi, 2017/4567 E., 2018/1234 K., “Fail, tehditle malı almaya çalışmış ancak polis müdahalesiyle neticeye ulaşamamışsa, teşebbüs hükümleri uygulanır” diyerek netice cezada indirime gitmiştir.
  2. Haksız Tahrik (TCK m. 29): Mağdurun haksız fiili, failin duygusal dengesini bozmuşsa indirim yapılır.
  3. Uygulama: Tahrikin ağırlığına göre 1/8 ila 1/4 oranında indirim öngörülür.
  4. Etkin Pişmanlık (TCK m. 168): Fail, malı iade eder veya zararı giderirse cezada indirim uygulanır:
    1. Temel yağmada: 1/2’ye kadar.
    2. Nitelikli yağmada: 1/3’e kadar.
    3. Yargıtay İçtihadı: 6. Ceza Dairesi, 2019/2345 E., 2020/5678 K., “Etkin pişmanlık, failin gönüllü iradesiyle gerçekleşmelidir; yakalanma sonrası iade bu kapsamda değerlendirilmez” demiştir.
  5. Takdiri İndirim (TCK m. 62): Failin geçmişi, fiilin işleniş biçimi veya duruşmadaki tutumu nedeniyle 1/6 oranında indirim yapılabilir.

5. Sonuç

Yağma suçu, TCK’da mala ve şahsa karşı işlenen suçların birleşimi olarak ağır bir cezai yaptırım öngörür. TCK Madde 148 ve 149, suçun temel ve nitelikli hallerini sistematik bir şekilde düzenlerken, genel hükümler (TCK m. 35, 29, 168, 62) cezada esneklik sağlar. Yağma suçunun cezalandırılmasında, failin kastı, fiilin ağırlığı ve mağdurun durumu titizlikle değerlendirilmelidir. Bu bağlamda, suçun önlenmesi ve adil yargılanma için hukuki çerçevenin doğru uygulanması elzemdir.

Bu yazımız, bilgilendirme amaçlı olup, spesifik davalar için uzman bir ceza hukuku avukatına danışılması önerilir. Detaylı bilgi için bizimle iletişime geçebilirsiniz.